توسط یک خبرنگار حوزه میراث و دو همکارش
برای نخستین بار در کشور، یک اختراع موزه ای مدال طلا گرفت

 

اشیای موزه ای بنا بر جنسی که دارند نیاز به مراقبت های ویژه دارند. تمبر، عکس و نگاتیوهای شیشه ای، تابلوهای نقاشی، پارچه و ترمه، کاغذ اعم از سند و نسخه های خطی، مفرغ، شیشه و آبگینه و غیره هریک باید در شرایط خاصی نگهداری شود. برای نمونه نسخه های خطی که باقی مانده از فرهنگی است که از حمله ها و جنگ ها سالم به جا مانده باید در دمایی حدود ۱۸ درجه با منها و مثبت یک یا دو‌ درجه و رطوبتی بین ۵۰ تا ۶۵ درصد نگهداری شود. نور مستقیم به آنها نباید بتابد و از همه مهمتر باید دور از دسترس حشرات موذی باشد.
اما حتی در کتابخانه ملی ایران نیز شرایط نگهداری در حد استاندارد نیست. بویژه درماههای اخیر با قطعی برق، خطر آسیب به این اشیا و نسخه های خطی زیاد شده است. همین سالهای اخیر بود که به دلیل بارندگی بسیاری از اسناد معاصر کتابخانه و مرکز اسناد ایران از بین رفت.
همینطور در خیلی از شهرها ساختمان موزه برای نگهداری اشیای تاریخی مناسب نیست و خود آسیب زاست. بنابراین در یک نگاه اجمالی می توان گفت که شرایط نگهداری اشیایی که زاده فرهنگ و تمدن چند هزار ساله ایران است در شرایط خوبی نگهداری نمی شود و اگر به همین منوال پیش رود، ممکن است تا چند سال دیگر آسیب ببینند و ناخواسته برای همیشه از بین بروند.

ایران، برند جهانی می شود
به دنبال این مشکل بود که مرجان حاجی رحیمی، خبرنگاری که 20 سال درباره میراث فرهنگی و موزه ها نوشت، ایده ای در ذهنش شکل گرفت و کارهای پژوهشی را برای اجرایی شدن آن ایده انجام داد و سرانجام ایده را با محمودرضا گرجی و سالار بصیری دو همکاری که دستی در اختراعات داشتند، مطرح کرد، دستگاهی که آنها ساختند توانست در نخستین دوره مسابقات بین المللی اختراعات (ویژه مخترعان عضو فدراسیون جهانی ایفیا) که تیرماه امسال به صورت آنلاین در ژنو سوئیس برگزار شد، مدال طلا را برای کشور به ارمغان بیاورد.
حاجی رحیمی می گوید:« وقتی به عنوان خبرنگار از موزه ها و گاه از مخازن آنها دیدن می کردم همیشه افسوس می خوردم که چرا شرایط نگهداری آن طور که باید باشد نیست. این طرح را با دو نفر از همکارانم مطرح کردم، روزها روی پروژه کار کردیم و آزمایش های لازم را انجام دادیم تا اینکه سرانجام دستگاه ساخته شد.»
در همین رابطه محمودرضا گرجی که سرپرستی تیم مخترعان را برعهده دارد، می گوید:«به طور کلی این اختراع هوشمندسازی موزه ها بویژه مخازن آنها برای حفظ و شرایط نگهداری اشیای ارزشمند است و علاوه بر این، به دلیل قابلیت هایی که دارد می تواند شامل حفظ خانه های تاریخی نیز می شود.»
او با بیان اینکه دکتر مسعود تاجبخش، دستیار ویژه دبیرکل فدراسیون جهانی مخترعان مشاوره و حمایت تخصصی زیادی درباره این پروژه به تیم کرده است، ادامه می دهد:«به طور حتم استفاده از مشاوره تخصصی افرادی که سابقه و تخصص ویژه دارند همچون آقای دکتر تاجبخش به ما راهبرد نشان داد و توانستیم این موفقیت را برای کشورمان به ارمغان بیاوریم.»
گرجی تاکید کرد درصورت اجرایی شدن این پروژه در موزه های کشور، از آنجا که ایران کشوری غنی با تمدنی کهن است، می تواند برند حفاظت از اشیای تاریخی در جهان شود.

موزه ارامنه تهران گزینه آزمایشی
با همکاری و پیشنهاد ایکوم ایران، موزه ارامنه تهران برای اجرای آزمایشی دستگاهی که در مسابقات جهانی اختراعات سوئیس مدال طلا آورد، انتخاب شد.
سید احمد محیط طباطبایی، رئیس کمیته ملی موزه های ایران (ایکوم) درباره این دستگاه می گوید: «یکی از مشکلات همه موزه های دنیا پایش مدام شرایط نگهداری اشیای موزه است که امیدوارم با این دستگاهی که این جوانان ساختند، بتوان گام مثبتی در جهت رفع این معضل برداشت.»
او در ادامه اضافه می کند:«در دو سال گذشته موزه های جهان به دلیل شیوع کرونا، دچار معضلات بسیاری شدند اما موزه هایی که از فناوری های روز در فضای مجازی استفاده کردند و توانستند خودشان را سرپا نگه دارند که یکی از این موزه ها، موزه ارامنه تهران است که حالا قرار است این دستگاه به صورت آزمایشی در آن اجرا شود و از این هفته عملیات طراحی و ساخت آن شروع خواهد شد.»