فعالان میراث فرهنگی درباره اجرای طرح «هزار پله» در «گندم کوه» تفرش هشدار دادند. نگرانیها بر این است که این راه، دسترسی قاچاقچیان و جویندگان گنج را به آثار تاریخی این کوه آسانتر کند.
گندم کوه در استان مرکزی و در شمال شهر تفرش واقع شده است؛ کوهی مخروطیشکل با ارتفاعی در حدود ۲۱۵۶ متر، که محلیها آن را شبیه کوه دماوند میدانند. پژوهشگران تاریخ میگویند: «گندم کوه» نشانههایی از ساسانیان و حتی دورههای تاریخی پیش از آن دارد. مردم محلی روایت کردهاند در دل کوه قبرهایی وجود دارد که حفاران غیرمجاز دستدرازیهایی به این قبرها حتی در ۱۵۰ سال پیش داشتهاند. حالا با تصویب طرح «هزار پله» نگرانیها برای دستدرازی بیشتر به بقایای تاریخی تشدید شده است.
سعید حیدری از باستانشناسان و فعالان میراث فرهنگی در تفرش میگوید: قلعه «گندم کوه» در سال ۹۴ به ثبت ملی رسیده، اما هنوز عرصه و حریم آن تصویب نشده است. بالای این کوه یک قلعه تاریخی متعلق به دوره ساسانی و در دل دامنه و بالای آن به گفته برخی باستانشناسان و پژوهشگران حوزه سنگنگاره همچون دکتر «محمد ناصری فرد» و «علی نوراللهی»، سنگنگارههایی وجود دارد. تفرشیها این کوه را با نام «دماوند کوچک» میشناسند و سالیان سال اینکوه چشمانداز بسیار زیبایی برای این شهرستان بوده است.
او از طرحی که مسئولان شهر تفرش برای اجرای «طرح هزار پله» در گندم کوه با موافقت میراث فرهنگی استان مرکزی مصوب کردهاند، سخن میگوید و اظهار میکند: با اجرای این طرح، کوه پلهگذاری میشود، که متاسفانه رُخ آن به سمت شهر است و عملا منظر فرهنگی این کوه باستانی را زیر سوال میبرد.
برخی فعالان میراث فرهنگی تفرش میگویند: پس از ثبت یک اثر تاریخی باید آن را تعیین عرصه و حریم کرد و با توجه به اینکه هنوز عرصه و حریم گندم کوه تعیین و مصوب نشده است، اجرای چنین طرحهایی غیراصولی و غیرقانونی است.
سوال فعالان و کنشگران میراث فرهنگی این است که چرا طرح هزار پله در کوه باستانی گندم کوه بدون تعیین عرصه و حریم، مصوب شده است؟ و میراث فرهنگی طبق چه قانونی، مجوز اجرای چنین طرحی را صادر کرده است؟
این نگرانی نیز از سوی کنشگران، باستانشناسان و فعالان میراث فرهنگی تفرش مطرح شده است که با اجرای طرح هزار پله، دسترسی به ارتفاعات بالاتر این کوه آسانتر خواهد شد و در نتیجه تخریب آثار تاریخی و طبیعی بیشتر میشود. قدیمترها در تفرش روایت شده بود در دل گندم کوه، قبرهایی وجود دارد و حفاران غیرمجاز دستدرازیهایی به این قبرها حتی در ۱۵۰ سال پیش داشتهاند و حالا این شبهه وجود دارد که شاید آثار تاریخی دیگری در دل کوه وجود داشته باشد، که این دسترسی آنها را در معرض خطر قرار دهد و ضرورت دارد پیش از وقوع این اتفاقات، بررسی و مطالعه باستانشناسی انجام شود.
فعالان و باستانشناسان تفرش اکنون درخواست دارند افزون بر تعیین اضطراری عرصه و حریم گندم کوه، دستگاههای نظارتی این مسأله را نیز پیگیری کنند. آنها میگویند پیشتر در قلعه دختر ساوه چنین طرحی را اجرا کرده بودند و بازتاب و نتیجه آن چیزی جز تخریب آثار و حفاری غیرمجاز نبوده است.